Ấn Độ từ lâu dường như đã không
thể hoặc không sẵn sàng để trở thành một cầu thủ lớn trên đấu trường thế
giới. Nhưng Thủ tướng Narendra Modi, đang tìm cách để thay đổi điều
này. Để bù đắp cho một đội ngũ đối ngoại nhỏ và yếu, ông đang khai thác
quyền lực mềm đáng kể của Ấn Độ là các di dân, các nhà trí thức, và
những người yêu thích Yoga.
Bài viết của tác giả Peter Martin, Giám đốc Văn phòng của APCO Worldwide tại New Delhi. Bài viết được đăng trên Foreign Affairs.
Modi đã bắt đầu làm Thủ tướng vào năm
2014 với một sự bứt phá mạnh mẽ các hoạt động ngoại giao. Ông đã tăng
cường các cam kết của Ấn Độ với các nước láng giềng. Chuyến đi nước
ngoài đầu tiên của ông là tới Bhutan; ông đến thăm Nepal hai lần trong
bốn tháng; và ông đã cố gắng giải quyết các tranh chấp lãnh thổ với
Bangladesh. Đồng thời, ông đã “ve vãn” Trung Quốc, Nhật Bản và Mỹ thông
qua một loạt các chuyến thăm song phương. Ông đã hăng hái đại diện Ấn Độ
tại các diễn đàn đa phương, nhất là các cuộc họp BRICS, G-20, và Đại
hội đồng Liên Hợp Quốc.
Tuy nhiên vẫn tồn tại những giới hạn cho
những gì ngoại giao thông thường có thể đạt được, đặc biệt trong bối
cảnh nền tảng thể chế yếu kém ở Ấn Độ. Bộ Ngoại giao Ấn Độ (IFS) có một
đội ngũ cán bộ nhỏ bé đối với một quốc gia có tham vọng toàn cầu: chỉ
khoảng 900 người. Đúng vậy, đại diện cho 1,2 tỷ người của Ấn Độ là một
đội ngũ ngoại giao có số lượng tương đương với của New Zealand (có 4,4
triệu dân) hay Singapore (5,3 triệu). Để so sánh, Mỹ có khoảng 15.000 và
Trung Quốc có khoảng 5.000.
Có những kế hoạch đang được xây dựng
nhằm tăng thêm nhân lực cho IFS. Chình phủ trước đã cam kết tăng gấp đôi
quy mô của nó, nhưng lưỡng lự về thời gian để làm được như vậy. Dù bằng
cách nào, việc tăng nhân lực sẽ phải mất nhiều năm để trở thành hiện
thực và đội ngũ ngoại giao của Ấn Độ sẽ vẫn nhỏ hơn một cách đáng kể so
với các đối tác toàn cầu của mình. Trong khi đó, IFS nổi tiếng bảo thủ
trong cách tiếp cận, thiên theo quyết sách của từng cá nhân, và thường
chống lại những ý tưởng mới, tất cả điều đó có khả năng sẽ hạn chế những
tác động của đề xuất tăng nhân lực nói trên.
Ấn Độ thiếu về “cơ bắp” ngoại giao nhưng
lại được bổ sung bằng sức mạnh mềm. Ấn Độ tự hào về Bollywood, Yoga,
Phật giáo, và một truyền thống triết học phong phú. Ấn Độ có những nhà
trí thức tầm cỡ thế giới từ Amartya Sen tới Salman Rushdie. Ấn Độ cũng
có một cộng đồng người Ấn rộng khắp, giàu có, và ngày càng tham chính ở
các trung tâm chính trị và kinh tế của thế giới.
Tuy nhiên, trong nhiều năm qua, tiềm
năng sức mạnh mềm của nước này phần lớn vẫn chưa được khai thác. Chính
quyền trước đã có những bước gia tăng sử dụng tốt hơn sức mạnh này, bao
gồm việc lập một bộ phận ngoại giao công chúng nhỏ trong Bộ Ngoại giao
vào năm 2006 và mở rộng Hội đồng Quan hệ Văn hóa Ấn Độ trên toàn thế
giới. Những nỗ lực này, tuy nhiên, vẫn nhợt nhạt so với Hội đồng Anh,
Viện Goethe của Đức, hoặc mạng lưới các Viện Khổng Tử và các chương
trình học bổng ngôn ngữ ở nước ngoài của Trung Quốc. Hơn nữa, Ấn Độ luôn
gặp khó trong việc tập hợp các yếu tố khác nhau của sức hút của đất
nước nhằm phục vụ cho chính sách đối ngoại của mình. Các tài nguyên sức
mạnh mềm của nó đã không thể chuyển thành đầu tư nước ngoài ở cấp độ mà
Ấn Độ mong muốn, chẳng hạn, nó hưởng lợi rất ít từ sự bùng nổ Yoga toàn
cầu, và nó thu hút du lịch nước ngoài ít hơn nhiều so với Trung Quốc hay
các nước khác tương đương.
Những biện pháp của Ông Modi
Để giải quyết những vấn đề này, Ông Modi
có trong tay một số những biện pháp. Đầu tiên, ông đã tiếp cận với cộng
đồng 25 triệu người Ấn Độ trong các chuyến thăm chính ở nước ngoài.
Nhiều trong số những người di cư tương đối giàu có, có nhiều quan hệ kết
nối, và - không giống như người Trung Quốc hải ngoại - tham gia vào
chính trị ngày càng nhiều.
Thật vậy, có những hội Ấn Độ hoạt động
trong Hạ viện và Thượng viện Mỹ, và người Mỹ gốc Ấn Độ đóng một vai trò
ngày càng nổi bật trong tài trợ vận động bầu cử. Phát biểu bằng tiếng
Hindi, Ông Modi gần đây đã kêu gọi 18.000 người Ấn kiều tập họp tại
Madison Square Garden hãy “Nối vòng tay và phục vụ nước mẹ Ấn Độ.” Ông
đã yêu cầu họ giúp tăng cường hình ảnh quốc tế của Ấn Độ và khuyến khích
đầu tư trực tiếp nước ngoài. Ông cũng đã gửi thông điệp tương tự tới
người Ấn Độ ở nước ngoài tại Nhật Bản và Úc. Còn quá sớm để nói liệu
những sáng kiến đó sẽ thành công hay không, nhưng với hàng chục ngàn
người Ấn Độ ở nước ngoài chào đón ông Modi trong những chuyến đi này đã
cho thấy ông ít nhất đã thành công trong việc chiếm được vị trí trong
tâm trí của cộng đồng hải ngoại.
Ông Modi cũng sử dụng ngoại giao kỹ
thuật số để cải thiện hình ảnh của đất nước mình. Lựa chọn của ông là sử
dụng Twitter, mà ông tự hào có 9,5 triệu người truy cập thường xuyên.
Ông đã sử dụng dịch vụ này để giới thiệu mối quan hệ gần gũi của ông với
Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe bằng cả tiếng Anh và tiếng Nhật, hoan
nghênh các công ty nước ngoài đầu tư vào Ấn Độ, và, đáng kể nhất là để
công khai mời Tổng thống Mỹ Barack Obama tham dự lễ kỷ niệm Ngày Cộng
hoà Ấn Độ. Các nhà lãnh đạo thế giới đã nhanh chóng chớp lấy sự tham gia
trực tuyến của ông Modi. Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ đã thông qua
Twitter chấp nhận lời mời của ông Modi; ông Modi và Bộ trưởng Bộ Nội vụ,
ông Rajnath Singh, là hai trong số bốn cá nhân mà ông Shinzo Abe theo
dõi trên Twitter; các nhà lãnh đạo khác, trong đó có Thủ tướng Úc Tony
Abbott, đã đăng tải hình ảnh của mình với ông Modi và sử dụng twitter
này để xác nhận lại tầm quan trọng của mối quan hệ với Ấn Độ.
Ông Modi cũng sử dụng Facebook, YouTube,
Tumblr, LinkedIn, Pinterest, và StumbleUpon. Trong tháng 11, ông đã
chia sẻ bức ảnh đầu tiên của mình trên Instagram (từ Hội nghị Thượng
đỉnh lần thứ 25 của ASEAN tại Myanmar và tạo ra hơn 32.000 lượt “like”.
Trong tháng 7, Bộ Ngoại giao Ấn Độ đã tung ra một ứng dụng điện thoại
thông minh tích hợp các dịch vụ lãnh sự, thông tin về chính sách đối
ngoại của Ấn Độ, và một tính năng “Dõi theo Thủ tướng của bạn” cho phép
người dùng theo dõi các chuyến thăm nước ngoài của Modi. Các kênh này
được thiết kế để bổ trợ cho nền ngoại giao thông thường của Ấn Độ, giao
tiếp trực tiếp với giới tinh hoa chính trị và công chúng trên toàn thế
giới.
Cuối cùng, trong việc tìm cách khắc phục
những hạn chế của bộ máy quan liêu ở Delhi, ông Modi cũng đã bắt đầu
phân cấp các yếu tố của chính sách đối ngoại của Ấn Độ. Tại Hội nghị
Thượng đỉnh BRICS tháng 7/2014, ông Modi đã sử dụng địa chỉ của mình để
“kết nối giữa các tiểu bang, thành phố và các cơ quan địa phương khác”
của Ấn Độ. Ông đã làm việc với các tiểu bang của Ấn Độ trước khi tiếp
cận cộng đồng ở nước ngoài và tân dụng tối đa cơ chế thành phố kết
nghĩa. Ví dụ, để giúp hiện đại hóa huyện Varanasi, địa bàn cử tri của
ông, ông đã sử dụng một chuyến thăm Nhật Bản để mở ra một thỏa thuận
liên kết với thành phố Kyoto. Tương tự, Ông đã tranh thủ chuyến thăm
Ahmedabad của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình để lập quan hệ đối tác
với Quảng Châu, trung tâm sản xuất chế tạo của Trung Quốc. Trong chuyến
đi đến Úc để dự Hội nghị Thượng đỉnh G-20, ông Modi đề xuất một thỏa
thuận liên kết giữa 2 thành phố Hyderabad và Brisbane và cho rằng mối
quan hệ giữa các quốc gia chỉ có thể phát triển đầy đủ “nếu có thể đưa
các tiểu bang và các thành phố của chúng ta lại với nhau.”
Thương hiệu riêng
Cùng với việc tìm cách tăng cường vị thế
quốc tế của Ấn Độ bằng cách cải tạo các công cụ được sử dụng để giao
tiếp với thế giới, ông Modi đã bắt đầu cập nhật việc truyền tải thông
điệp của quốc gia. Ông mong muốn biến Ấn Độ thành một nước lãnh đạo tư
tưởng toàn cầu, như một vị giáo trưởng Vishwa, hoặc giáo trưởng của thế
giới. Trong một phát biểu gần đây tại Đại học Banaras Hindu, ông Modi
nói với các giáo viên rằng “Trong thời đại hiện nay, có thể được coi là
một kỷ nguyên của kiến thức, vai trò và trách nhiệm của chúng ta đã tăng
lên. Chúng ta phải nổi lên như một guru Vishwa, không chỉ để cung cấp
hướng đi mới cho thế giới, mà còn để bảo vệ di sản của chúng ta”. Ý
tưởng là để làm nổi bật cách Ấn Độ kết nối giữa lịch sử cổ xưa và hiện
đại. Như ông lập luận trong chuyến thăm của ông tới New York, “Ấn Độ là
quốc gia trẻ nhất và cũng cố xưa nhất của thế giới.” Như vậy, ông Modi
đã dựa trên cả hai nền văn hóa cổ xưa và hiện đại của Ấn Độ để hồi sinh
hình ảnh quốc tế của mình.
Nhìn lại quá khứ, ông Modi đã cố gắng
tận dụng các truyền thống triết học và tôn giáo của Ấn Độ phục vụ cho
chính sách đối ngoại của mình. Yoga đã đi đầu trong các nỗ lực của ông.
Phát biểu tại Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc vào tháng 9, ông Modi mô tả
Yoga là “món quà của Ấn Độ cho thế giới” và đã vận động thành công để
diễn đàn này tuyên bố ngày 21/6 là Ngày Yoga Thế giới. Tất cả có 177
quốc gia ủng hộ, trong đó có Mỹ và Trung Quốc.
Thủ tướng Modi cũng đã có những lập luận
tương tự về y học cổ truyền Ấn Độ, Ayurveda, với mục đích để xếp ngang
hàng với y học cổ truyền Trung Quốc. Trong một cuộc họp với các quan
chức ngoại giao trong tháng 6, ông Modi thuyết giảng về tầm quan trọng
của việc đúc kết và trình bày Ayurveda cho thế giới một cách có hiệu quả
hơn. Ông cũng đã thử nghiệm sử dụng lịch sử Phật giáo của Ấn Độ để tăng
cường quan hệ với Trung Quốc, Nhật Bản, Myanmar, và Nepal bằng cách
nhấn mạnh các liên kết tâm linh và triết học của Ấn Độ với phần còn lại
của Châu Á. Theo đó, ông đã lấy Phật giáo làm một chủ đề nói chuyện
chính trong các cuộc gặp tháng 9 của mình với ông Tập, nhấn mạnh tầm
quan trọng của nó trong chuyến đi tới Nepal, và đã đến thăm các ngôi
chùa Phật giáo ở Nhật Bản. Được biết, Bộ văn hóa và du lịch của Ấn Độ
cũng đang hợp tác với Ngân hàng Thế giới để phát triển một con đường du
lịch Phật giáo ở Ấn Độ.
Văn hóa đương đại của Ấn Độ cũng đã được
chú ý - mặc dù ít nổi bật hơn- trong ngoại giao quyền lực mềm của ông
Modi. Trên mặt trận văn hóa, điểm khởi đầu rõ ràng là Bollywood. Trong
chuyến thăm của ông Tập đến Ấn Độ, Trung Quốc và Ấn Độ đã ký một bản ghi
nhớ về hợp tác sản xuất phim, trong đó bộ phim đầu tiên được công bố
gần đây là Kung Fu Yoga, với diễn viên Jackie Chan. Ấn Độ cũng đã ký kết
một thỏa thuận với Việt Nam về hợp tác phát sóng giữa “Prasar Bharti”
của Ấn Độ và Đài “Tiếng nói Việt Nam.” Về mặt chính trị, ông Modi đã
phát huy được những nỗ lực của các vị tiền nhiệm để làm nổi bật bản sắc
dân chủ của Ấn Độ, đưa nó vào các cuộc nói chuyện trong tiếp xúc với các
nước láng giềng của Ấn Độ, Bhutan và Nepal, cũng như Úc, Nhật Bản và
Mỹ.
Thủ tướng Modi hy vọng rằng những nỗ lực
này sẽ đưa lại cho Ấn Độ một vị trí tại bàn hàng đầu của chính trị quốc
tế, đảm bảo an ninh, có bạn bè, đầu tư và công nghệ nước ngoài. Những
nỗ lực này cũng có mục tiêu chính trị trong nước. Phát biểu bằng tiếng
Hindi trước khán giả nước ngoài làm ngoại giao của Ấn Độ trở nên dễ tiếp
cận với người Ấn Độ, những người có thể sẽ không để ý nếu không nói
tiếng Hindi. Sử dụng phương tiện truyền thông xã hội để khuếch trương
các chuyến đi nước ngoài cho phép Modi khắc họa mình như là một chính
khách quốc tế, làm sống lại niềm tự hào về Nhãn hiệu Ấn Độ và thu hút
đầu tư.
Tuy nhiên, cũng có một mối nguy hiểm.
Trong khi ca ngợi những thành tựu văn hóa và lịch sử của Ấn Độ, ông Modi
và nhóm cánh hữu trong đảng Bharatiya Janata Party (BJP) có nguy cơ kéo
căng các giới hạn của độ tin cậy. Những người theo Chủ nghĩa dân tộc
Hindu từ lâu đã tuyên bố rằng nhiều thành tựu của khoa học hiện đại đã
được biết từ thời Ấn Độ cổ đại. Bản thân ông Modi đã tạo ra các hàng tít
trên các mặt báo toàn cầu tháng 10/2014 do đã nhắc đi nhắc lại rằng một
vị thần Hindu, Ganesh - người đã đặt phần đầu của một con voi lên trên
cơ thể mình - là bằng chứng cho thấy người Ấn Độ cổ đại đã thực hành
phẫu thuật thẩm mỹ. Những người khác, bao gồm các nghị sĩ đảng BJP, đã
xác nhận lập luận này và thêm các câu chuyện về vụ thử hạt nhân trong
thế kỷ thứ 2 trước Công nguyên và máy bay của Ấn Độ cổ. Ông Modi và đảng
của ông cần phải cẩn trọng, không để cho các nỗ lực thúc đẩy quyền lực
mềm của Ấn Độ biến hóa thành trò hề.
Tuy nhiên, cho đến nay, thương hiệu
ngoại giao mới và tràn đầy sinh lực của ông Modi đã thành công trong
việc thu hút sự chú ý của các nhà lãnh đạo thế giới. Vẫn còn quá sớm để
phán xét liệu những sáng kiến này sẽ thành công hay không trong việc
thay đổi quan điểm của công chúng toàn cầu, các nhà lãnh đạo dư luận và
các nhà đầu tư với thời gian đủ dài để chuyển thành tăng trưởng cao hơn
và vị thế chính trị lớn hơn cho Ấn Độ. Phần lớn, những bước đi này được
sinh ra vì sự cần thiết. Các con đường phát huy ảnh hưởng của Ấn Độ ở
nước ngoài một cách sáng tạo là cần thiết khi Chính phủ mới tìm cách xây
dựng nền kinh tế của Ấn Độ và các nguồn lực ngoại giao truyền thống của
nó. Tuy nhiên, điều rõ ràng là Chính phủ Modi đã nâng thanh chắn khai
thông mối quan hệ giữa tiềm năng quyền lực mềm của Ấn Độ và chính sách
đối ngoại của mình. Lần đầu tiên, nhà nước Ấn Độ đang bắt đầu sử dụng
một cách có hệ thống của các nguồn tài nguyên con người và văn hóa giàu
có mà trước đây đã phát triển khá độc lập với các chính sách của nhà
nước.
Theo NGHIÊN CỨU BIỂN ĐÔNG
0 Comments